Çocuklarda Sorumluluk Bilinci Nasıl Oluşturulur?
Her ebeveyn çocuklarının sorumluluk sahibi olmasını ister. Sorumluluk kişiye güven katar. Bu bilinci özellikle küçük yaşta almaya başladığında hayatının her döneminde zorluk çekmeden sorumlulukların üstesinden gelecekir. Peki ebeveyn olarak bu konuda bizlere ne gibi görevler düşmektedir? Bu soruyu maddeler halinde inceleyelim:
1. Rol Model Olun: Çocuklar çevrelerindeki yetişkinlerden öğrenirler. Sorumluluk sahibi bir ebeveyn veya yetişkin, çocukların da aynı davranışları sergilemesine yardımcı olur. Sorumlulukla ilgili olumlu davranışlarınızı çocuklarınıza gösterin.
Çocuklar kamera gibidir. Ne görürlerse onu yapmaya meyillilerdir. Konuşmayı öğrenmeleri, alkış yapmaları, yürümeleri ve birçok davranışları taklit ederek öğrenirler. Bundan kaynaklı rol model olmak ve davranışlarımıza özellikle dikkat etmek bu kısımda önem arz ediyor.
2. Yaşa Uygun Görevler Verin: Çocuklara yaşlarına ve yeteneklerine uygun görevler vermek, kendi sorumluluklarını üstlenmelerine yardımcı olur. Küçük yaşlarda basit görevler vererek, zamanla daha karmaşık sorumluluklar üstlenmelerini sağlayın.
Örneğin 2 yaşına gelmiş bir çocuğun yemek yedikten sonra ellerini yıkaması gerektiğini bilmesi, sizinde bu konuda teşvik edici bir davranışta bulunmanız ve bunu alışkanlık haline getirmeniz çocuğun kısa sürede sorumluluk almasını sağlayacaktır.
3. Ödüllendirme ve Motivasyon: Çocuklar, iyi davranışları ve sorumlulukları üstlenmeyi öğrenmek için motive edilmelidir. Başarıları için takdir edilmek ve küçük ödüllerle desteklenmek, sorumluluk bilincini artırabilir.
Ödülü kim sevmez ki. Hele ki bu küçük yaş grubunda aşırı güdüleyici bir davranış. 5-6 yaşına gelmiş bir çocuğun artık yavaştan kalktığında yatağı toplaması gerektiğini ödüllendirerek alışkanlık kazanmasını sağlayabilirsiniz. Ama bu hergün olacağı için hergün ödül vermek belli bir zaman sonra ödülü anlmasız kılabilir. Bunu da şu yöntemi uygulayarak çözebilirsiniz. Bir çizelge tutarak bir ayın sonunda hergün yatağın toplanıp toplanmadığına göre ödül verebilirsiniz.
4. Hatalara Hoşgörü Gösterin: Çocuklar yeni sorumluluklar üstlenirken hatalar yapabilirler. Bu durumda, hatalarını kabul etmeyi ve onlara nasıl düzeltebileceklerini öğretmeyi unutmayın. Eleştirmeden önce destekleyici bir yaklaşım benimsemek önemlidir.
Maalesef millet olarak çok bazı durumlarda çok sabırsız olabiliyoruz. Özellikle çocuklar konusunda. Hemen bir örnek ile bunu çeşitlendirmek istiyorum. Örneğin sofrayı toplayan bir anne çocuğun eline bir bardak veriyor. Bardak çocuğun küçük kasları tam olarak gelişmediği için bir anda elinden düşüp kırılıp düşüyor. Bunu gören anne hemen o anki heyecan ile çocuğa bağırıp çocuğun yardım etme hevesini kırabiliyor. Bu durumdan kaynaklı lütfen bu konuda çok sabırlı olalım. Onların çocuk olduğunu unutmayalım.
5. Aile İşbirliği: Aile içinde işbirliği yapmak, ev işlerini paylaşmak ve aile üyelerine destek olmak, çocuklarda sorumluluk duygusunun gelişmesini destekler.
İş birliğinin etkisi %100 diyebiliriz. Neden bunu %100 şeklinde bir oran veriyoruz. Çünkü bu durumla çok fazlasıyla karşılaşıyoruz. Anne çocuğa ufak sorumluluk verip bunu sağlamaya çalışırken baba bu duruma el atıp o sorumluluğu kendi alıp süreci en başa döndürebiliyor. Ya da tam tersi baba görevlendirme yapıyor ve anne kıyamayıp çocuğun yerine görevi yapıyor. İşte bu konuda çok büyük problemler bizi karşılıyor. Çocuk anne ve babayı kendi işine geldiği gibi kullanıp onların davranışlarına göre kendini yormayan kişinin yanında olup diğerini düşman olarak görmeye başlıyor. Lütfen bu durumu anne ve baba olarak konuşup işbirliği halinde yapmaya çalışalım.
6. Zaman Yönetimi: Çocuklara zamanlarını nasıl planlayacaklarını ve görevlerini ne zaman yerine getireceklerini öğretmek, sorumluluk bilincini artırmada yardımcı olur.
7. Sorun Çözme Becerilerini Geliştirin: Çocuklara sorunları nasıl çözeceklerini öğretmek, kendi başlarına sorumluluk alabilmelerini sağlar.
Bazı aileler bu durumu fazlaca abartabiliyorlar. Örneğin çocuk okulda bir arkadaşı ile biraz tartışmış bunu duyan ebeveyn hemen okula gidip çocuğunu savunuyor o zaman da çocukta şu algı oluşuyor. Eğer bana bir şey olursa hemen anneme söylerim o gelir beni savunur. Bu bir noktada özgüven kaybına ve çocukta içe kapanık olmaya neden olabilir. Bunun yerine tartışma konusunu sorup buna göre çözüm yollarını çocuğa anlatıp bunun üstesinden gelebilirsiniz. Tabii istisnalar hariç. (Şiddet içeren bir durum halinde okuldan bilgi alınması adına mutlaka gidilmelidir.)
8. Sabırlı Olun: Sorumluluk bilincinin gelişmesi zaman alabilir. Çocuklara sürekli hatırlatmalar ve destek sağlamak önemlidir.
Sabır; sürecin kararlı bir şekilde ilerlemesine ve kalıcı hale gelmesine yardımcı olacak çok önemli bir unsur.
© Mavera.Tüm Hakları Saklıdır.